| Arystokracja |
|---|
Ród wywodzi się z północnych Włoch – z Piemontu. Założycielem rodziny śląskich Ballestremów był Giovanni Baptisto Angelo Conte di Ballestrero, który wstąpił do armii króla pruskiego w czasie wojen śląskich w połowie XVIII wieku. Dosłużył się stopnia majora. W 1742 r (1745 r.) przyjął w Prusach tytuł „Graf von Balestrem”. Zginął w 1757 r. w bitwie pod Pragą. Dzięki małżeństwu z baronówną Elżbietą von Stechow, jego potomkowie odziedziczyli w późniejszych latach dobra pławniowckie. Jego synowie Karol Franciszek (zm. 1822 r.) i Ludwik (zm. 1829 r.) uzyskali w 1798 r. śląski inkolat, pozwalający im pełnić miejscowe urzędy wraz z uznaniem tytułu hrabiów w Prusach. Ród podzielił się na dwie główne linie, których założycielami zostali dwaj wnukowie Giovanniego, Karol (zm. 1879 r.) i Aleksander (zm. 1881 r.).
Dla potomków Karola (zm. 1879 r.), ze starszej linii głównym majątkiem był fideikomis pławniowicki odziedziczony po rodzinie baronów von Stechow. W XIX wieku gdy na Górnym Śląsku gwałtownie rozwijał się przemysł, udział w tym procesie mieli także i Ballestremowie. Początkowo podstawę fortuny stanowiły dobra ziemskie oraz rozbudowywane kopalnie. Dosyć późno zainwestowali w hutnictwo cynku. Zarząd powstałej huty powierzyli Karolowi Goduli. Ten mając udział w zyskach szybko dorobił się własnej fortuny. W drugiej poł. XIX wieku zmienili sposób gospodarowania. Hrabia Karol (zm. 1879 r.) przekształcił posiadane zakłady w spółkę, zachowując w swoim reku pakiet kontrolny. Tworząc dalsze spółki i wzajemnie je od siebie uzależniając zbudowali jeden z największych koncernów na Górnym Śląsku.
Do największego znaczenia doszedł syn Karola, Franciszek II (zm. 1910 r.), który też był najbardziej znanym przedstawicielem rodu. Po osiągnięciu odpowiedniej pozycji finansowej przyszła pora na politykę. Jako działacz katolickiej Partii Centrum zasiadł w pruskim Landtagu (od 1891 r.) oraz niemieckim Reichstagu (po raz pierwszy w 1893 r.). W latach 1898-1906 pełnił funkcję przewodniczącego Reichstagu. W 1903 r. został dziedzicznym członkiem Izby Panów w pruskim Landtagu. Godność ta była związana z posiadaniem dóbr pławniowickich. Był także posłem do Śląskiego Sejmu Prowincjonalnego. Franciszek II poszerzył także znacząco areał posiadanych dóbr ziemskich, które już na przełomie XIX i XX wieku oddał w częściowy zarząd swoim synom. Wobec swoich robotników postępował jak surowy, ale sprawiedliwy ojciec. Zakładał dla nich osiedla, kasyna, biblioteki, a w Głuchołazach wybudował dom wypoczynkowy. W 1908 r. jego majątek oszacowano na 18 milionów złotych marek cesarskich. Wartość koncernu pozostającego pod ich zarządem była kilkakrotnie większa.
Synowie Franciszka II stali się założycielami osobnych gałęzi rodu: Walenty (zm. 1920 r.) z Pławniowic i Szklar Górnych, Jan Baptysta (zm. 1929 r.) Cerekwicy, Gustaw (zm. 1909 r.) z Kostowa, Leon (zm. 1915 r.) z Jagielna, Ludwik Karol (zm. 1957 r.) z Kochcic i Marco (zm. 1965 r.) z Puszyny. Linia potomków najstarszego Walentego uległa dalszym podziałom.
Młodsza linia Ballestremów wywodząca się od Aleksandra (zm. 1881 r.) nie związana była z jednym kompleksem dóbr. Początkowo ich własnością były dobra Mikolin, a przed II wojną światową najważniejszym majątkiem były ziemie wokół Radomiłowa. Od młodszego syna Aleksandra, Wolfganga (zm. 1896 r.) wywodzi się linia amerykańska rodu, o której aż do drugiej połowy XX wieku praktycznie nic nie było wiadome. Jej przedstawiciele żyją do dziś w Stanach Zjednoczonych.
Czas II wojny światowej był dla Ballestremów nader tragiczny. Na froncie wschodnim zginął późnym latem 1942 r. hrabia Zygfryd. Niecały rok później na wodach Zatoki Biskajskiej zginął hrabia Johannes. Najtragiczniejszy był nalot amerykański na Drezno w marcu 1945 r. Podczas niego zginął hrabia Mikołaj, ostatni właściciel majoratu pławniowickiego, a z nim jego troje bratanków: Fryderyk (6 lat), Monika Róża (5 lat), Kunegunda (4 lata). Ich młodszy brat, zaledwie dwuletni Zygfryd zaginął wówczas i odnalazł się po 19 latach w 1964 r. w ówczesnym NRD. Kilkanaście dni po nalocie na Drezno, zginęła zamordowana przez Rosjan w Kietrzu młodsza siostra Mikołaja, Maria Gabrielis, która była zakonnicą w klasztorze Kongregacji Franciszkanek, Misjonarek Marii.
Po wojnie śląscy Ballestremowie wyjechali przede wszystkim do Niemiec. Niektórzy wyemigrowali nawet dalej do Afryki, Ameryki i na Bliski Wschód.
- zobacz fragment Polskiej Kronii Filmowej z 1946 r. o pałacu w Kochcicach na na portalu You Tube
- zobacz opis filmu „Perła rodu Ballestremów” o pałacu w Pławniowicach.
- zobacz stronę internetową Ballestremsches Firmen- und Familienarchiv
Początek strony
Bujakowskich uważa się powszechnie za rodzinę rdzennie śląską. Ich nazwisko pojawiło się w XVI wieku. Pochodzi ono od ich siedziby rodowej - Bujakowa - niewielkiej miejscowości na zachód od Mikołowa. Na tych terenach znane są także inne rodziny o tym nazwisku, ale pieczętujące się różnymi herbami.
Z ziemiami bytomskiego państwa stanowego byli związani Bujakowscy herbu "Kozioł" piszący się "z Knurowa". Według czeskiego badacza Józefa Pilnačka najdawniejsze wzmianki pochodzą z 1524 r. i dotyczą niejakiego porucznika Mikołaja. Pod koniec XVI wieku w bytomskiej księdze ziemskiej odnotowano poruczników Mateusza i Mikołaja, którzy pieczętowali się herbem "Kozioł".
Najbardziej znaczącym pośród ich potomków był Joachim Bujakowski, który w drugiej połowie XVII wieku pełnił znaczącą funkcję bytomskiego starosty ziemskiego. Urząd ten był pośrednikiem między panem stanowym a poddanymi mieszkańcami - szlachtą. Na początku następnego stulecia w dokumentach wymieniany był niejaki Leopold Bujakowski z Knurowa który zasiadał w bytomskim sądzie ziemskim.
Do najwyższych godności doszła pochodząca od nich boczna gałąź, osiadła od XVII wieku na Morawach. W 1728 r. uzyskali oni tytuł czeskich baronów jako "Bojakowsky von Knurow". Linia ta jeszcze istniała tam jeszcze w XIX wieku.
Na Górnym Śląsku jeden z ostatnich Jan Józef ożenił się z Szarlottą von Gusnar und Komorno. Zmarł w 1763 r. Zostawił tylko jedną córkę - Mariannę, która w 1749 r., w wieku 17 lat została żoną hrabiego Karola Józefa von Strachwitz z Cieszowej koło Lublińca. Dobra Bujakowskich - m.in. Paniowy - wniosła mu w posagu. Najważniejszą ich siedzibą został później kupiony w 1768 r. pałac w Kamieńcu. Marianna zmarła w Kamieńcu 29 września 1775 r. jako jedna z ostatnich przedstawicielek górnośląskich Bujakowskich.
Początek strony 
Rodzina wywodzi się z Karyntii. Jeden z jej przodków, Dytryk zbudował zamek - Dietrichstein (pol. Skała Dytryka), od którego nazwy powstało nazwisko rodu. W 1514 r. otrzymali tytuł baronów cesarstwa. Żyjący w XVI w. dwaj bracia, Franciszek (zm. ok. 1550) i Zygmunt (zm. 1533) stali się założycielami dwóch głównych linii rodu. ktore w XVII w. otrzymały tytuł hrabiów cesarstwa. Potomkowie pierwszego wymarli w 1861 r. wraz ze śmiercią hrabiego Johanna Douglasa. Potomkowie młodszego Zygmunta podzielili się na kolejne dwie linie. Starsza austriacka wygasła wraz z śmiercią hrabiego Józefa Karola Ferdynanda w 1825 r.
Adam (zm. 1590), młodszy syn barona Zygmunta kupił w 1575 r. zamek Mikulov na południu Moraw, który stał się główną rezydencją rodziny. Od niego wywodzi się morawsko-czeska linia rodu. Jego syn Franciszek (zm. 1636), kardynał i książę-biskup Ołomuńca w 1622 r. otrzymał dziedziczny tytuł księcia Cesarstwa. W związku z tym, że Franciszek był duchownym, spadkobiercą tytułu dziedziczonego na zasadzie primogenitury został bratanek Maksymilian (zm. 1655). Ferdynand, 3. książę von Dietrichstein (zm. 1698) w 1696 r. kupił majątek Wodzisław na Górnym Śląsku. Dobra te należały do najuboższych na tym terenie, a sam zamek prawdopodobnie nie nadawał się do zamieszkania. Ostatnim ich właścicielem był hrabia Guidobald. Wraz ze swą pierwszą żoną, Marią Gabrielą, z domu hrabianka Henckel von Donnersmarck, rozpoczął budowę istniejącego do dziś nowego pałacu w Wodzisławiu. Po śmierci hrabiego w 1772 r. dobra wodzisławskie przejęła jego trzecia żona, hrabina Maria Józefa, a później zostały ostatecznie sprzedane.
Ostatnim z rodu był Maurycy Jan, 10. książę von Dietrichstein-Proskau-Leslie, który zmarł w 1864 r. Tytuł książęcy przejął cztery lata później Aleksander hrabia Mensdorff-Pouilly, mąż Aleksandryny - wnuczki jego starszego brata - który przyjął nazwisko „von Dietrichstein zu Nicolsburg”.
Początek strony
Ich nazwisko znane jest na całym świecie dzięki firmie kosmetycznej noszącej nazwę Garnier. Górnośląska rodzina von Garnier nie ma jednak z nią nic wspólnego. Wywodzi się z terenów obecnego pogranicza szwajcarsko-włosko-francuskiego. Na początku XVIII w. Piotr de Garnier zamieszkał w Wiedniu skąd przeniósł się na Górny Śląsk. Pierwszą ich siedzibą był zamek w Lublińcu. Już w drugim pokoleniu, za przyczyną działań Anny Barbary von Garnier (1-v. Scholtz von Löwenckron, 2-v. hrabina von Gaschin), najważniejszym majątkiem stały się dobra Turawa z tamtejszym pałacem. Dobra te przekształcone w fideikomis nie podlegały dzieleniu i były dziedziczone zawsze przez najstarszego syna. W 1841 r. Franciszek Serafin otrzymał pruski tytuł hrabiowski i nowe nazwisko „von Garnier-Turawa”. Tytuł był dziedziczony na zasadzie primogenitury, a co za tym idzie pozostali członkowie rodu nie byli hrabiami i nadal nosili nazwisko „von Garnier”.
W XIX w. rodzina podzieliła się na kilka linii. Ich własnością były m.in. dobra: Wielowieś, Czarków, Biestrzykowice, Nasale, Kalinów, Katowice, Kuźnia Bogucka. W połowie stulecia Amand (zm. w 1861 r.) przeniósł się do Cesarstwa Rosji, gdzie był zarządcą majątku wielkiego księcia Michała Mikołajowicza Romanowa. Jego potomkowie żyli tam do czasów I wojny światowej.
W okresie międzywojennym z inicjatywy Huberta 5. hrabiego von Garnier-Turawa powstał na terenie jego dóbr sztuczny zbiornik zaporowy, zwany Jeziorem Turawskim. Hubert 7. hrabia von Garnier-Turawa urodził się w 1942 r. w Berlinie i mieszka na zachodzie Europy. Część rodziny wyemigrowała do południowej Afryki, a inni do Stanów Zjednoczonych.
Początek strony
Przodkowie rodziny von Gaschin przybyli na Śląsk z ziemi wieluńskiej. Pierwszym śląskim majątkiem były dobra wokół Olesna. W czasie wojny trzydziestoletniej stanęli po stronie cesarza. W 1631 r. otrzymali na własność pałac w Żyrowej wraz z otaczającymi go ziemiami. W następnych latach otrzymywali kolejne tytuły arystokratyczne: czeskich baronów, austriackich hrabiów i czeskich hrabiów. W 1653 r. bracia: Joachim Ludwik, Melchior Ferdynand i Jan Jerzy uzyskali dziedziczne tytułu hrabiów cesarstwa (niem. Reichsgraf). Hrabia Melchior Ferdynand von Gaschin zdobywał także coraz wyższą pozycję na Śląsku, był m.in. starostą księstwa opolsko-raciborskiego (także w czasie rządów Wazów na Górnym Śląsku). Z dóbr Żyrowa utworzył rodzinny majorat, rządzony przez kolejnych ordynatów. Na Górę Św. Anny sprowadził zakon franciszkanów. W kolejnych pokoleniach Gaszynowie byli protektorami powstałego tam klasztoru. Z ich inicjatywy też powstała tamtejsza kalwaria. Wśród zgromadzonych majątków najważniejsza była zawsze Żyrowa. Przez jakiś czas byli także panami dóbr: Toszek-Pyskowice, Maków, Krowiarki.
Na pocz. XIX w. zniesiono status majoracki dla dóbr Żyrowa. Hrabiowie von Gaschin pozbywali się kolejnych majątków. Ostatni hrabia Ferdynand w 1852 r. sprzedał dawny majorat i wyprowadził się. Zmarł ponad 40 lat później w Nysie. Jedyną dziedziczką nazwiska była jego bratanica Wanda von Gaschin, która w 1856 r. wyszła za mąż za hrabiego Hugona II Henckel von Donnersmarck z Siemianowic. Po jej śmierci w 1908 r., spadkobiercą dóbr Krowiarki został jej syn Edgar. Trzy lata później cesarz niemiecki Wilhelm II zgodził się, aby połączył on herby i nazwiska swych rodziców. Odtąd każdorazowy pan na Krowiarkach miał nosić nazwisko von Henckel-Gaschin. Dobra te rodzina utraciła w 1945 r. Syn Edgara, Hans był ostatnim hrabią von Henckel-Gaschin. Zmarł w 1993 r. niepozostawiwszy po sobie synów.
Początek strony
Austriacko-czeska rodzina szlachecka. Według legendy swymi początkami sięga czasów XII wieku. W 1524 r. Leonard (zm. 1590 r.), nabył dolnoaustriackie dobra Rohrau, które stały się główną siedzibą jego potomków. W 1552 r. otrzymał tytuł barona cesarstwa. Jego wnuk Karol (zm. 1628 r.) był posłem cesarskim na dworach niemieckich władców. W 1627 r. otrzymał tytuł dziedzicznego hrabiego. Miał kilkanaścioro dzieci. Z jego synów dwaj stali się protoplastami dwóch głównych linii rodu: z Rohrau i z Jilemnic. Synem Karola był także Ernest Wojciech (zm. 1667 r.), od 1622 r. arcybiskup Pragi. Cztery lata później otrzymał kapelusz kardynała. W 1665 r. został także biskupem w Trydencie.
Linię z Rohrau założył Leonard (zm. 1645 r.), najwyższy marszałek dworu cesarza Ferdynanda III Habsburga. Linia jego potomków wygasła wraz ze śmiercią hr. Antoniego w 1886 r. Majątek Rohrau przeszedł na linie z Jilemnic.
Założycielem młodszej linii z Jilemnic był Otto Fryderyk (zm. 1639 r.) cesarski żołnierz i dyplomata. Część swych majątków dostał po szwagrze Albrechcie Wallensteinie. Jego syn Ferdynand Bonawentura I (zm. 1706 r.) nabył w 1701 r. dobra Jilemnice, które stały się główną siedzibą jego potomków. Starszy syn Ferdynanda Bonawentury, Franciszek Antoni (zm. 1727 r.) był w latach 1702-1706 biskupem Wiednia, a od 1709 r. arcybiskupem Salzburga. Młodszy syn, Alojzy Tomasz Rajmund (zm. 1742 r.) ożenił się z Cecylią von Thannhausen (zm. 1721 r.), której nazwisko w 1708 r. zostało połączone z nazwiskiem rodowym. Ich potomkowie przyjęli tytuł hrabiów von Harrach zu Rohrau und Thannhausen.
Z Młodszych synów Alojzego Tomasza Rajmunda, Jan Ernest Emanuel (zm. 1739 r.) był biskupem Nitry a Ferdynand Bonawentura II (zm. 1778 r.) gubernatorem Mediolanu. Potomków doczekał się tylko ich najstarszy brat Fryderyk August (zm. 1749 r.). Był najwyższym kanclerzem czeskim i radcą cesarzowej Marii Teresy Habsburg. Jego dwa wnukowie: Ernest Krzysztof Józef (zm. 1838 r.) i Ferdynand Józef (zm. 1841 r.) stali się założycielami dwóch do dziś żyjących gałęzi rodu.
Córką Ferdynanda Józefa była Augusta (zm. 1878 r.), morganatyczna żona pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III (zm. 1840 r.). W 1824 r. otrzymała tytuł księżnej Legnicy i hrabiny Hohenzollern (patrz niż.). Jej starszy brat, Karol Filip (zm. 1878 r.), za przykładem siostry przeszedł na ewangelicyzm. Osiedlił się na Śląsku, gdzie mieszkali także jego potomkowie. Jego syn Ferdynand (zm. 1915 r.) by znanym malarzem. Malował sceny historyczne, biblijne a także pejzaże i portrety.
Początek strony
Najstarsze wzmianki o rodzie pochodzą z przełomu XIV i XV w. i dotyczą niejakiego Henckel de Quintoforo. 1 sierpnia 1417 r. na soborze w Konstancji jego trzej synowie: Piotr, Jakub i Mikołaj otrzymali (z kilkoma innymi spokrewnionymi osobami) wspólny herb od króla węgierskiego Zygmunta Luksemburga.
Na przełomie XV i XVI w. najznaczniejszą postacią był Jan II (1481 - 1539). Wybitny humanista. Korespondował z Marcinem Lutrem, Erazmem z Rotterdamu, Filipem Melanchtonem. Karierę rozpoczął jako proboszcz w Lewoczy i Koszycach. Później przebywał na dworze węgierskim Ludwika II i jego żony Marii Habsburg. W 1531 r. przybył na Śląsk i został kanonikiem we Wrocławiu. Zmarł tam osiem lat później. Został pochowany w tamtejszej katedrze. Był pierwszym z Hencklów, który przybył na Śląsk.
Do przeniesienia głównej siedziby rodu ze Spiszu na Śląsk przyczynili się Łazarz I Starszy (1551 - 1624) i jego syn Łazarz II Młodszy (1573 - 1664). W czasie wojen z Turkami pożyczyli oni cesarzowi znaczne sumy. Habsburg nie potrafiąc zwrócić długów, w zamian nadał szereg przywilejów oraz jako zabezpieczenie zaciągniętych sum różne ziemie pod zastaw. W ten sposób dostało się w ręce Hencklów m.in. bytomskie i bogumińskie państwa stanowe. Ostatecznie pod władzę Hencklów przeszły te ziemie w czasie wojny trzydziestoletniej. Cesarz Ferdynand II Habsburg wyniósł Łazarza II Młodszego 18 grudnia 1636 r. w Ratyzbonie do godności barona cesarstwa von Donnersmarck na Gföhl i Vesendorf. Od arcyksięcia Ferdynanda Karola Tyrolskiego otrzymał on 29 lipca 1651 r. w Innsbrucku godność hrabiego cesarstwa z tytułem "wysoko- i dobrze urodzony". Dziesięć lat później cesarz Leopold I Habsburg nadał mu 5 marca 1661 r. w Wiedniu tytuł czeskiego hrabiego. Wszystkie tytuły były dziedziczne.
Potomkowie Łazarza II w następnych stuleciach podzielili się na kilka linii i gałęzi. Od Eliasza, najstarszego syna Łazarza II, pochodziła linia bogumińska. Wygasła w 1803 r. na Janie Erdmannie. Leon Ferdynand (1640 - 1699) był założycielem linii bytomsko-siemianowickiej. Po śmierci Hugona I w 1890 r. linia ta podzieliła się. Hugo II (1832 - 1908) stał się założycielem linii na Brynku i Krowiarkach (wygasła w 1993 r.); Łazarz IV (1835 - 1914) linii na Nakle i Ramułtowicach; Artur (1836 - 1921) karynckiej linii na Wolfsbergu. Od Łazarza Jana Nepomuka (1792 - 1859; prawnuk Leona Ferdynanda) pochodzi linia na Gręboszowie. Karol Maksymilian (1642 - 1720, młodszy brat Leona Ferdynanda) był założycielem linii tarnogórsko-świerklanieckiej. Od jego starszego syna Leona Maximiliana (1691 - 1771) wywodzi się linia saska rodu (wygasła w 1993 r.).
Leon Ferdynand z linii bytomskiej 14 listopada 1697 r. został wywyższony przez cesarza Leopolda I Habsburga do godności wolnego pana stanowego Bytomia. Godność ta miała być dziedziczona na zasadzie primogenitury. Jego potomkowie musieli też zmienić wyznanie na rzymskokatolickie.
Po wojnach śląskich większość dóbr Hencklów dostała się pod władzę Hohenzollernów. Król pruski Fryderyk II Wielki w edykcie z 1748 r. zmienił zasadę dziedziczenia godności wolnego pana stanowego, która odtąd miała przypadać zawsze najstarszemu w rodzie (zasada senioratu). W okresie tym wysokie stanowiska w armii osiągnęli przedstawiciele gałęzi saskiej. Gottlob Aleksander był generałem w Niderlandach; jego młodszy brat Wiktor Amadeusz generał-lejtnantem w armii pruskiej. Otrzymał też wysokie odznaczenia: Order Pour le Mérite, Czerwonego Orła oraz godność kawalera Zakonu Joannitów.
W XIX w. w okresie rewolucji przemysłowej do wielkiego znaczenia oraz bogactwa doszedł Hugo I (1811 - 1890) z linii bytomsko-siemianowickiej oraz Karol Łazarz (1772 - 1864) i jego syn Guido (1830 - 1916) z linii tarnogórsko-świerklanieckiej. Dzięki ich działalności Hencklowie stali się jedną z najbogatszych rodzin na Śląsku i w Niemczech. Guido jako przyjaciel Alfreda Kruppa i Ottona von Bismarcka posiadał także spore wpływy polityczne. Po Alfredzie Kruppie był najbogatszym człowiekiem w ówczesnych Niemczech. Cesarz niemiecki Wilhelm II Hohenzollern 18 stycznia 1901 r. nadał mu dziedziczną godność pruskiego księcia von Donnersmarck (Primogenitur) z tytułem "Książęca Mość".
W wyniku klęski III Rzeszy w 1945 r. Henckel von Donnersmarckowie utracili całkowicie śląską fortunę. Ich pozycja wśród arystokratów jednak nie uległa zachwianiu. Karol Józef (zm. 2008 r., z linii nakielsko-ramułtowickiej) w 1958 r. został mężem Marii Adelajdy de Nassau de Bourbon-Parma (zm. 2007 r.), córki wielkiej księżnej Luksemburga Szarlotty. Najstarszy syn tej pary hrabia Andrzej (ur. 1959 r.) latem 1995 r. ożenił się z Joanną księżniczką von Hohenberg z bocznej linii Habsburgów (prawnuczka arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii hrabiny Chotek, zamordowanych w Sarajewie w 1914 r.).
W 2007 r. Florian Henckel von Donnersmarck (ur. 1973 r.) został uhonorowany nagrodą amerykańskiej Akademii Filmowej "Oscarem" za film "Życie na podsłuchu". W grudniu tego samego roku książę Guidotto von Donnersmarck (ur. 1940 r.) otrzymał tytuł Honorowego Obywatela miasta Tarnowskie Góry za zasługi jego rodu dla miasta i regionu.
Rada miasta Świętochłowice we wrześniu 2009 r. nadała skwerowi Mijanka przy ul. Katowickiej imię rodu Henckel von Donnersmarck.
- zobacz zapowiedź filmu Życie na podsłuchu; reżyseria i scenariusz: Florian Henckel von Donnersmarck, na na portalu You Tube
- zobacz stronę internetową Anny Henckel von Donnersmarck.
- genealogia rodu od XVIII w. na stronie: P. Theroffa, An Online Gotha
- genealogia rodu na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu
- zobacz stronę internetową Fundacji Księcia Donnersmarcka 
- zobacz 
o Henckel von Donnersmarckach.
Boczna linia rodu Henckel von Donnersmarck. Jej założycielem był Odo Deodatus Tauern (ur. 1885, zm. 1926), naturalny, pierowodny syn księcia Guido von Donnersmarcka. Według dokumentów jego matką była Rozalia Parent, obywatelka amerykańska, pochodzenia francuskiego. Badania współczesnych potomków Odo Dedatusa I dowodzą, że faktyczną matką była kobieta z bliskiego otoczenia samego Guido.
Odo Deodatus I był etnologiem. Zajmował się badaniem kultur Dalekiego Wschodu oraz Indochin. Uzyskał stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych. W 1914 r. Odo Deodatus ożenił się z Marią Berthold. Mieli jedną córkę Luizę (ur. 1916 r., zm. 1948 r.) oraz trzech synów: Heimo I (ur. 1918 r.), Dankmara (ur. 1919 r.) i Rainera (ur. 1921 r.). Książe Guido uznał Odo Deodatusa I za syna aktem notarialnym dopiero w 1915 r. Zmarł latem 1926 r. w wyniku nieszczęśliwego wypadku - spadł podczas wspinaczki wysokogórskiej.
Owdowiała Maria w 1935 r. wyszła ponownie za mąż za Wilhelma Fryderyka Jenne. Zmarła w 1959 r. Synowie Odo Deodatusa walczyli na frontach II wojny światowej. Najstarszy Heimo był marynarzem. Zginął uczestnicząc w locie zwiadowczym latem 1941 r. koło Murmańska. Najmłodszy Reiner I zginął na froncie zachodnim w ostatnich dniach zimy 1945 r.
Dankmar przeżył wojnę. Po powrocie z frontu zamieszkał początkowo we wschodnich Niemczech. Wkróce jednak razem z poznaną wówczas przyszłą żoną Christą, przedostali się na zachód. Wspólnie wiele lat spędzili na morzu. Doczekali się gromadki dzieci: trzech synów - Odo Deodatusa II (ur. 1951 r.), Heimo II (ur. 1953 r.) i Reinera II (ur. 1962 r.) - oraz dwóch córek - Cornery (ur. 1954 r.) i Merve (ur. 1958 r.).
Współcześnie przedstawiciele rodziny Tauern żyją przede wszystkim w Szwajcarii i Lichtensteinie.
- genealogia rodziny na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu (potomkowie księcia Guido von Donnersmarcka)
Początek strony 
Ród wywodzi się z Miśni. Pierwsza wzmianka o ich pobycie na Śląsku pochodzi z XIII w. i dotyczy Dytryka, rycerza na dworze księcia Bolesław Rogatki. Przodkiem wszystkich śląskich linii rodu był rycerz Kiczold von Hoberg. W XIV w. sprawował urząd sędziego na dworze książąt świdnicko-jaworskich. W kolejnych stuleciach trzy główne linie jego potomków zmieniały zapis rodowego nazwiska: Hoberg, Hohberg i Hochberg. Wszystkie linie rodu ulegały dalszym podziałom.
Dwaj wnukowie Kiczolda - Konrad i Ulryk walczyli w 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem pod dowództwem księcia oleśnickiego Konrada. Ulryk zginął na polu bitwy.
Początkowo dla Hobergów najważniejszym majątkiem był Dobrocin kupiony przez Hansa w 1484 r. Jego potomkowie nie otrzymali żadnych tytułów arystokratycznych. Na przełomie XVIII i XIX w. przenieśli się na Górny Śląsk i należały do nich m.in.: Szombierki, Bobrek, Orzegów (k. Bytomia) oraz Mokre (dziś część Mikołowa). Ostatnim z Hobergów był Hermann, zmarły w 1855 r.
Hohbergowie wywodzą się od Hapo, jednego z synów Kiczolda. Jednym z najważniejszych majątków Hohbergów była Buczynka k. Lubinia (wg R. Sękowskiego Buczek), od którego pochodzi ich drugie nazwisko - Buchwald. W XVII w. rodzina von Hohberg und Buchwald podzieliła się na trzy linie. Do czasów nam współczesnych przetrwała tylko linia wywodząca się od Henryka z Pieszkowic. Jego wnuk Konrad Zygmunt stał się posiadaczem dóbr Gogołów (k. Świdnicy). Dobra te pozostały własnością rodziny do końca II wojny światowej. W 1714 r. pochodzący z Hohbergów Otto Konrad (zm. 1728) otrzymał tytuł czeskiego barona. Ostatnim z jego potomków był przeor zakonu bonifratrów, baron Paschalis, który zmarł w 1864 r. Obecnie ostatnim przedstawicielem linii szlacheckiej rodu jest Henryk von Hohberg und Buchwald (ur. w 1943 r.), kawaler protestanckiego Zakonu Joannitów.
Na przełomie XV i XVI w. Hochbergowie weszli w posiadanie majątków Roztoka i Książ, początkowo jako dobra zastawne, a później jako dziedziczną własność. Majątki te zostały w rękach rodziny do II wojny światowej. Pochodzący z tej linii Hans Henryk I (zm. 1671) otrzymał w 1650 r. tytuł czeskiego barona, a w 1666 r. czeskiego hrabiego. Jego syn Hans Henryk II (zm. 1698) w 1683 r. otrzymał dziedziczny tytuł hrabiów cesarstwa. Po przejściu Śląska pod władzę króla Prus Fryderyka II Wielkiego dwaj bracia: Hans Henryk III (zm. 1743) z Roztoki i Konrad Ernest Maksymilian (zm. 1742) z Książa zostali wyróżnieni przez pruskiego monarchę Orderami Orła Czarnego, najwyższymi odznaczeniami Królestwa. W 1791 r. Hans Henryk VI (zm. 1833), właściciel Książa i Roztoki został uhonorowany polskim Orderem Orła Białego.
W poł. XIX w. Hochbergowie jako spadek po książętach von Anhalt-Köthen-Pless odziedziczyli dobra pszczyńskie na Górnym Śląsku. W 1850 r. Hans Henryk X otrzymał - dziedziczony na zasadzie primogenitury - tytuł księcia Pszczyny (niem. Fürst von Pless). W XIX w. wraz z gwałtownym rozwojem przemysłu bogactwo i znaczenie rodziny stale rosło. W 1907 r. Hans Henryk XI otrzymał dożywotnio najwyższy pruski tytuł książęcy: Herzog von Pless. Pozostawioną przez niego fortunę szacowano przed I wojną światową na ponad 80 milionów cesarskich marek.
Jego spadkobiercą był Hans Henryk XV. W czasie I wojny światowej w zamku pszczyńskim miał siedzibę sztab generalny wojsk Państw Centralnych, a w zamkowych komnatach zamieszkał m.in. niemiecki cesarz Wilhelm II Hohenzollern. Żoną księcia była słynąca z urody księżna Daisy. Burzliwe czasy oraz dzieje swego małżeństwa opisała ona w pamiętnikach.
Po wojnie Hochbergowie pozostali na zachodzie Europy. Obecnie spadkobiercą tytułu księcia Pszczyny jest Bolko Hochberg von Pless (ur. w 1936 r.).
Początek strony
Pochodzą z południowej Francji. Najdawniejszym znanym jej przedstawicielem był szlachetny Guillaume (Wilhelm) Jouary d'Uclaux, żyjący na początku XV w. Drugie nazwisko "de La Valette" nosili od czasów Ludwika d'Uclaux, który ożenił się 24 sierpnia 1654 r. Delfiną de Vissec de Latude dziedziczką dóbr La Valette.
W pierwsze związki ze śląską szlachtą weszli w połowie XVIII w. W 1744 r. gubernator Langwedocji Antoni d'Uclaux de La Valette ożenił się z pochodzącą ze Śląska arystokratką Marią Franciszką von Sobeck und Kornitz. Była ona córką hrabiego Karola Henryka pana na Koszęcinie i Ujeździe.
Rodzina de La Valette związana była także z rodem bytomskich Hencklów. 21 lutego 1745 r. starsza siostra Marii Franciszki, Leopoldyna została żoną Franciszka Ludwika Henckel von Donnersmarck. Wkrótce potem hrabia Henckel został właścicielem podtarnogórskiego folwarku "Dorota", nazwanego odtąd Carlshof.
Związków francuskich hrabiów ze Śląskiem było więcej. Należy wspomnieć też o ślubie w 1749 r. młodszej siostry Franciszka Ludwika, Marianny z pruskim generałem Ernestem Ottonem von Gersdorf. 8 lutego 1756 r. urodziła się im córka Marianna Albertyna Ernestyna, która w przyszłości została hrabiną de La Valette.
W 1768 r. wspomniany Antoni d'Uclaux, senior de Labaume de La Valette et Cailaret uzyskał od króla Francji i Nawarry Ludwika XV de Bourbon tytuł dziedzicznego, francuskiego hrabiego.
Syn Antoniego i Marii Franciszki, Karol Bernard Antoni Franciszek a Paulo urodził się 27 kwietnia 1748 r. Z Marianną von Gersdorf ożenił się 12 lipca 1774 r. Był on siostrzeńcem hrabiny Leopoldyny Henckel von Donnersmarck (z domu hrabianki von Sobeck und Kornitz), a ona siostrzenicą hrabiego Franciszka Ludwika z Karłuszowca.
Karol został pruskim szambelanem. Do hrabiów de La Valette należały na Śląsku dobra Krępa (pow. Sprottau), Gwoździany i Zborowskie (pow. Lubliniec). Mieli posiadłości także w Galicji. 10 września 1777 r. urodził się Karolowi i Mariannie syn, Józef Łazarz Karol Antoni.
Karol i Marianna uczestniczyli w życiu towarzyskim tarnogórskiej szlachty i okolicznych arystokratów. Latem 1788 r. do Tarnowskich Gór przybył po raz pierwszy król pruski - Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern. Chciał wraz z księciem następcą tronu - przyszłym królem Fryderykiem Wilhelmem III - zobaczyć cud ówczesnej techniki, czyli maszynę ogniową zainstalowaną w kopalnii "Fryderyk". Królewskim przewodnikiem był hrabia Fryderyk Wilhelm von Reden, dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego z Wrocławia. Wśród witających znakomitych gości był hrabia Karol de La Valette z żoną Marianną oraz jej wuj hrabia Łazarz III Henckel von Donnersmarck z Siemianowic i jego żona Antonina (z domu hrabianka Praschma).
Hrabia Karol i hrabina Marianna mieszkali w Karłuszowcu. Do 1792 r. przebywała tam hrabina Leopoldyna Henckel von Donnersmarck, ciotka Marianny. Na fakt osiedlenia się w Karłuszowcu miały wpływ zapewne rodzinne powiązania. Możliwe, że w decyzji "pomogła" rewolucja francuska, która wygnała z Francji wiele rodów arystokratycznych. Nie wiadomo jednak czy hrabiowie de La Valette d'Uclaux byli dzierżawcami Karłuszowca, czy tylko rezydentami, zamieszkującymi dzięki zgodzie hrabiego Łazarza III Henckel von Donnersmarck (on mieszkał z rodziną w Siemianowicach).
Karol dla siebie i dwóch braci uzyskał 23 marca 1788 r. potwierdzenie swego tytułu hrabiego w Prusach, a w 1795 r. w Austrii.
Hrabina Marianna zmarła latem 1811 r. Została pochowana na tarnogórskim cmentarzu za gliwicką bramą. Jej nagrobek widział jeszcze w okresie międzywojennym tarnogórski kronikarz Jan Nowak i informację o nim zamieścił w swojej "Kronice miasta i powiatu...": "Na cmentarzu św. Anny, kilka kroków od grobowca rodziny Łukasików po lewej stronie znajduje się grobowiec kryty żelazną płytą hrabiny Marji Anny Duclas de Lavalette, z domu baronów von Gersdorf urodz. 8 lutego 1756, zmarła 25 lipca 1811 r." Hrabia Karol zmarł 4 maja 1821 r.
Ich syn hrabia Józef de La Valette d'Uclaux, pruski rotmistrz, ożenił się z baronówną Wilhelminą von Saurma-Jeltsch. Mieli trzy córki: Matyldę (ur. w 1809 r.), Karolinę (ur. 1818 r.) i Hortensję (ur. w 1821 r., po mężu von Rochow). Hrabina Wilhelmina zmarła w 1856 r. Hrabia Józef kilkanaście miesięcy po niej - 22 grudnia 1857 r. Wraz z jego śmiercią ród hrabiów de La Valette d'Uclaux wygasł w linii męskiej.
Początek strony
Augusta von Harrach (ur. 30. sierpnia 1800, zm. 5. czerwca 1873 w Bad Homburg v. d. Höhe) wywodziła się ze starego austriacko-czeskiego rodu szlacheckiego von Harrach (zob. o rodzie von Harrach). Była córką hrabiego Ferdynanda Józefa Harrach z Rohrau (1763-1841) i Krystyny Rajskiej (1767-1830). Króla poznała w 1822 r. w czeskich Cieplicach (czes. Teplice), gdzie przebywał on na leczeniu.
Pierwszą żoną Fryderyka Wilhelma III była Luiza ks. meklemburska ze Strelitz, znana ze swej postawy w czasie wojen napoleońskich (osobiście negocjowała z cesarzem Francuzów w 1807 r. gdy Prusom groziła likwidacja jako państwo). Zmarła w 1810 r. a na jej cześć król ustanowił Order Luizy.
Związek 54-letniego króla z młodszą o trzydzieści lat, katolickiego wyznania i nierówną urodzeniem hrabiną był dla monarchy problemem. Król w dniu 8 listopada 1824 r. nadał Auguście tytuł księżnej Legnicy i hrabiny Hohenzollern (niem.: Fürstin von Liegnitz und Gräfin von Hohenzollern). Dzień później poślubił ją. Uroczystość odbyła się w kaplicy zamkowej w Charlottenburgu. Związek początkowo utrzymywany był w tajemnicy. Małżeństwo miało status morganatycznego, tzn. ewentualne potomstwo nie mogło dziedziczyć ani nazwiska, ani tytułów swego ojca.
Na dworze królewskim miejsce księżny Augusta było dopiero po wszystkich książętach z rodziny Hohenzollernów. Na wiarę protestancką przeszła 25 maja 1826 r. Księżna Legnicka w Berlinie mieszkała m.in. w zamku Schönhausen lub w nowym skrzydle zamku Charlottenburg.
Księżna Augusta nie odgrywała żadnej roli politycznej. Zdołała przekonać do siebie rodzinę króla w ostatnich latach jego życia, gdy otoczyła swego męża czułą opieką. Fryderyk Wilhelm III zmarł w 1840 r. Z powodów protokolarnych nie mogła oficjalnie brać udziału w uroczystościach pogrzebowych w berlińskiej katedrze.
Jako wdowa księżna legnicka mieszkał nadal w berlińskim pałacu z odpowiednim uposażaniem. Koło wejścia do parku Sanssouci w Poczdamie wybudowała wg projektu Albrechta Dietricha Schadow willę „Liegnitz”. Przebywała także w Vevey nad jeziorem genewskim w willi „Augusta”.
Wiele podróżowała, odwiedziła m.in. Szwajcarię, Włochy (była we Florencji i Rzymie) oraz Anglię. Zmarła podczas pobytu w kurorcie Bad Homburg w 1873 r. Została pochowana obok króla w Mauzoleum w parku koło zamku Charlottenburg.
Początek strony
Rodzina wywodząca się z Meklemburgii. Dzieli się na dwa główne domy, różniące się zapisem nazwiska - Maltzan i Matzahn - i wywodzące się od dwóch braci: Bernda II (zm. przed 1525 r.) i Ludolfa III (zm. po 1528 r.). Obydwie rodziny różniły się także przydomkami pierwsza zwała się: „zu Wartenberg und Penzlin”, natomiast druga „zu Cummerow und Sarow”. Przydomki te nawiązywały do najważniejszych posiadłości każdej z linii.
Maltzanowie od XVI w. związani byli także ze Śląskiem. W latach 1530-1571 byli panami stanowymi Sycowa, a od 1590 r. – Milicza. W 1530 r. Joachim II Izm. 1556 r. i jego brat Jerzy (zm. 1562 r.) otrzymali dziedziczne tytuły czeskich baronów. W tym samym roku otrzymali dziedziczne tytuły baronów cesarstwa wraz z przydomkiem „zu Wartenberg und Penzlin”. Wartenberg to niemiecka nazwa Sycowa. W 1539 r. ich tytuły uznał książę Meklemburgii-Schwerinu.
W 1694 r. panowie Milicza - baron Joachim Wilhelm oraz jego brat Mikołaj Andrzej - otrzymali dziedziczne tytuły czeskich hrabiów.
W 1824 r. baron Adolf Krystian Maltzan zu Wartenberg und Penzlin otrzymał uznanie swego tytułu w Królestwie Polskim. Ostatni z polskich Maltzanów baron Henryk Wandalin zginął zamordowany przez warszawskie gestapo latem 1943 r.
Siostrą ostatniego pana na Miliczu hrabiego Joachima (zginął podczas inwazji na Francję w 1940 r.) była Maria Maltzan (zm. 1997 r.), znakomita literatka, działaczka niemieckiego podziemia antyhitlerowskiego.
Początek strony
Ród pochodzenia polskiego osiadły na pograniczu śląsko-małopolskim. Nazwisko ich pochodzi od miejscowości Miroszewice. Za protoplastę rodu uważa się Andrzeja z Miroszewic, żyjącego w XIV w. Pod koniec XV w. Mikołaj zw. Szatanem ożenił się z Jadwigą Smolicką ze Smolic i osiadł w Jakubowicach na Górnym Śląsku. Osadę tę prawdopodobnie otrzymał od książąt opolskich jako donację. Syn Mikołaja i Jadwigi Jan, żyjący na pocz. XVI w. pisał się jako dziedzic na Jakubowicach, Michałkowicach i Bańgowie. W 1558 r. sprawował funkcję skarbnika będzińskiego. Jego syn Krzysztof był panem na Michałkowicach, Siemianowicach i Chropaczowie. Osady te były własnością Mieroszewskich przez kilka następnych pokoleń.
Krzysztof dzięki małżeństwu z Jadwigą Salomon nabył prawa do majoratu mysłowickiego. Jego brat Wojciech ożenił się z siostrzenicą jego żony, Dorotą Gosławską. Potomkowie Wojciecha podzieli się na dwie linie: szlachecką i ordynacką zwaną także hrabiowską. Protoplastą szlacheckiej był syn Wojciecha I, Wojciech II. Linia ordynacka (hrabiowska) - panów na Mysłowicach - wywodzi się od brata Wojciecha II, Jana II.
Stanisław Mieroszewski z linii szlacheckiej w 1692 r. - m. in. z powodu ciągłych zatargów z mieszkańcami Czeladzi o tereny graniczne swych posiadłości - sprzedał dobra jakubowickie z Siemianowicami i Bańgowem Bogusławowi Hunter von Grandon. Ten następnie w 1718 r. odstąpił je za 12 tys. talarów Marii Józefie, żonie wolnego pana stanowego Bytomia, hrabiego Karola Józefa Erdmanna Henckel von Donnersmarck.
Dobra mysłowickie zostały przekształcone w ordynację rodową Mieroszewskich w 1678 r. przez Krzysztofa II. Składała się ona z dóbr: Mysłowice, Brzęczkowice, Szopienice, Janów, Roździeń, Bogucice i Brzezinka.
Jan Krzysztof był dwukrotnie panem na Katowicach i Kuźni Bogucickiej. Wpierw wszedł w posiadanie tych dóbr na kilka miesięcy w 1698 r. - kupił 19 sierpnia od Karola Bernarda Sobeck von Kornitz, a odsprzedał 18 września Jerzemu Holly. Ponownie kupił majątek w 1735 r. od Promniców. Dziedziczką tych dóbr została jego córka Józefa Marię, żona Franciszka Schwellengräbel. Ordynację mysłowicką otrzymał bratanek Józef.
Pruski król Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern nadał w 1798 r. tytuł pruskiego hrabiego Józefowi, szambelanowi polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Józef był bratankiem dwóch ordynatów: II-go Józefa i V-go Felicjana. Tytuł hrabiowski wygasł z jego śmiercią w 1833 r. W 1869 r. cesarz austriacki Franciszek Józef I Habsburg nadał X ordynatowi mysłowickiemu Sobiesławowi oraz jego bratu Stanisławowi tytuł austriackich hrabiów.
W 1839 r. ordynacja mysłowicka została zamieniona na ordynację pieniężną w wysokości prawie 110 tys. talarów, ulokowanych w listach zastawnych. Procent od tej sumy - ok. 6 tys. talarów - miał otrzymywać co roku każdorazowy ordynat.
Mieroszewscy (w XIX wieku używali także nazwiska Mieroszowscy) przenieśli się do Małopolski. Byli właścicielami m.in. zamku w Pieskowej Skale oraz Chrzanowa. Ostatnim dziedzicem tytułu ordynata był literat Krzysztof Emil, syn Stanisława, pan dóbr Rabka. Wraz z jego śmiercią w 1915 r. wygasła linia hrabiowska Mieroszewskich.
- zobacz o Mieroszewskich.
- zobacz w dziale 
ślady Mieroszewskich w Krakowie.
Ród przybył na Śląsk z Czech w XVII w. Swe posiadłości miał w biskupim księstwie nyskim oraz na ziemi bytomskiej. 27 maja 1621 r. szlachectwo wraz z przydomkiem "von und zu Buchberg" uzyskał kamerdyner arcyksięcia Karola, brata cesarza Ferdynanda II Habsburga, Jan Mikusch.
Jego syn Jan Ignacy był na Śląsku panem m.in. Łagiewnik i Świętochłowic. Znany był z zatargów ze swym sąsiadem, starostą bytomskim Janem Paczeńskim. Wnuk Jan Jerzy w dokumencie z 5 stycznia 1627 r. tytułowany był panem na dziale w Łagiewnikach i Hajdukach. To najstarszy dokument w którym wspomniano o Hajdukach. Mikuschowie byli panami Średnich Łagiewnik oraz Dolnych Hajduk od 1620 r. aż po początek XIX w. Po Janie Jerzym spadkobiercą dóbr rodzinnych został starszy syn Franciszek Józef.
Henryk Ignacy wymieniony w połowie XVII w. występuje z przydomkiem "von Buchbergu". W XVIII w. Mikuschowie uzyskiwali także kolejne tytuły szlacheckie. 16 sierpnia 1707 r. Jan Ludwik został wyniesiony do czeskiego stanu rycerskiego (ponownie z potwierdzonym przydomkiem "von Buchberg"). Bernard Jerzy, cesarsko-królewski tajny radca finansowy, uzyskał w 1719 r. tytuł barona, a 7 kwietnia 1721 r. czeskiego hrabiego. Rok później zmarł w Wiedniu nie pozostawiając spadkobiercy obu tytułów. Brak danych umożliwiających stwierdzić w jakim stopniu Jan Ludwik i Bernard Jerzy spokrewnieni byli z panami na Łagiewnikach i Hajdukach.
Mikuschowie pozostali panami bytomskich włości także po wojnach śląskich, kiedy to prawie cały Śląsk znalazł się pod władzą królów pruskich. W 1751 r. dziedzicem na Łagiewnikach i Hajdukach był Antoni Ferdynand. W 1776 r. kupił on Dolne Łagiewniki. Jego syn Antoni Ludwik, kolejny właściciel tych dóbr, zmarł w 1816 r. Od Mikuschów wspomniane włości kupił w 1847 r. Edward Wilhelm Schlabitz.
Początek strony
Protoplastą śląskich Oppersdorffów był rycerz przybyły ze Szwajcarii, Jan z przydomkiem Rolle. Jego wnuk poprzez małżeństwo z dziedziczką dóbr Głogówek przejął zamek i okoliczne ziemie. W 1554 r. trzej bracia – Hans, Jerzy I i Wilhelm otrzymali dziedziczne tytuły baronów cesarstwa z przydomkiem „von Aich und Friedstein”.
Rodzina podzieliła się na trzy linie: śląska, morawską i czeską. Głogówek przypadł najpierw linii czeskiej, po jej wygaśnięciu w 1714 r. linii morawskiej, a od 1781 r. linii czeskiej. Jerzy II i jego brat Fryderyk II w 1601 r. zostali wyniesienie do stanu dziedzicznych baronów czeskich. Jerzy III został hrabią cesarstwa w 1622 r. Jego bracia Fryderyk i Wacław tytuł ten otrzymali ponad dziesięć lat później.
W czasie potopu szwedzkiego rodzinę panów Głogówka spotkał wielki zaszczyt. Na zamku swą rezydencję miał uciekający z Rzeczpospolitej król Jan II Kazimierz. Monarcha był gościem hr. Franciszka Euzebiusza Oppersdorffa prze kilkanaście jesiennych tygodni. Hrabia Franciszek Joachim Wacław w czasie wojen napoleońskich udzielił schronienia wielkiemu kompozytorowi Ludwigowi van Beethovenowi. Artysta zadedykował swemu opiekunowi IV Symfonię na zwaną "Eroica".
W II Rzeczypospolitej, hrabia Jan Jerzy Oppersdorff (zm. 1948 r.) był znany ze swych propolskich sympatii. Jego żoną była polska księżniczka Dorota Radziwiłł (zm. 1947 r.). Gdy powstał polski związek kawalerów Maltańskich, przystąpił do niego i był tam najstarszym stażem Kawalerem. W lutym 1921 r. książę Hans Henryk XV Hochberg von Pless za związki z Polską wyrzucił Oppersdorffa ze Klubu Śląskiego.
Prawnuk Jana Jerzego i Doroty, Aleksander Oppersdorff (ur. w 1965 r. we Frankfurcie nad Menem) studiował w London Film School. Mieszkał m.in. w Rzymie. Jego pierwszą pracą był film dokumentalny poświęcony amerykańskiemu kompozytorowi, włoskiego pochodzenia Gian Carlo Menottiemu (zm. 2007 r.). Powstały w 2006 r. film "Capri, You love?" jest jego pierwszym filmem fabularnym.
- zobacz zapowiedź filmu Capri, You love?; reżyseria i scenariusz: Aleksander Oppersdorff, na na portalu You Tube
- genealogia rodu od XVIII w. na stronie: P. Theroffa, An Online Gotha
- genealogia rodu na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu
Początek strony
Ród śląski sięgający swymi początkami XIII w. Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli rodu był Przecław z Pogorzeli (ur. 5 V 1299, zm. 5 IV 1376) biskup wrocławski od 1342 r. W ciągu swych długich rządów uczynił wiele dla rozwoju gospodarczego podległych mu ziem. W 1344 r. kupił dla kapituły wrocławskiej księstwo grodkowskie oraz dobra i zamek Žulova (niem. Fredeberg). Nadał prawa miejskie dla Otmuchowa, a Paczków otoczył murami (miejscowość dzisiaj zwana jest śląskim Carcassonne). Przez współczesnych Przecław nazywany był Aureus Episcopatus (złoty Biskup).
Przedstawiciele rodu Pogrelów mieli swe posiadłości w wielu śląskich księstwach, m.in. brzeskim, wołowskim, świdnickim, oleśnickim. Jan Kacper von Pogrel w 1731 r. stał się dziedzicznym baronem cesarstwa z nadania cesarza Karola VI Habsburga, a 17 czerwca 1744 r. cesarz Karol VII Wittelsbach wyniósł Pogrela do stanu hrabiów cesarstwa.
W tarnogórskim kościele p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła został pochowany w 1556 r. Ulrich Pogrel von der Igel, starosta górniczy ziemi bytomskiej i tarnogórskiej. Jego nagrobek wykonany w stylu późnego gotyku (część historyków twierdzi, że wczesnego renesansu) zachował się do dziś wmurowany w boczną ścianę świątyni.
Początek strony
Według elegendy w XIII w. jeden z przodków rodu, Siboth Schaff otrzymał od Bolesława Rogatki, księcia legnickiego, zamek Stara Kamienica.
Fundatorem potegi rodu był Gotsche II, który otrzymał w 1399 r. (lub w 1400 r.) zamek Gryf oraz Chojnik. Ze względu na jego zasługi, kolejne pokolenia rodu zaczęły używać jego imienia jako przydomka i tak powstało nazwisko Schaffgotsch. Żyjący na przełomie XV i XVI w. trzej bracia - Antoni, Kacper i Ulryk - stali się założycielami trzech głównych linii rodu. Najmłodsza linia, potomków Ulryka, wygasła wraz ze śmiercią Wolfa Ulryka na początku 1661 r.
Główna linia potomków Antoniego wygasła na przełomie XVII i XVIII w. Przedstawiciele bocznej - potomków Ernesta III - osiedli w Czechach. Czeska linia rodu od pozostałych różni się zapisem nazwiska. Ci pierwsi na końcu mają literką "e".
Z czeskich Schaffgotsche'ów Jan Ernest uzyskał w 1674 r. dziedziczną godność czeskiego barona, a w 1681 r. czeskiego hrabiego. Wraz z jego bezpotomną śmiercią obydwa tytuły wygasły. Młodszy brat hrabiego, Jan Wilhelm został w 1696 r. wyniesiony do stanu dziedzicznych czeskich panów. Jego dwaj synowie, Krzysztof Wilhelm i Jan Ernest w 1703 r. zostali dziedzicznymi czeskimi hrabiami.
Potomków doczekał się tylko młodszy z braci Jan Ernest. Weszli oni w związki z najlepszymi rodami czeskiej arystokracji, np. Kinsky, Waldstein. Wnuk Jana Ernesta, Jan Prokop, kanonik ołomuniecki od 1780 r., został pięć lat później pierwszym biskupem czeskich Budziejowic. Zmarł wiosną 1813 r. Bratanek biskupa, Jan Antoni Ernest od 1837 r. był także kanonikiem ołomunieckim. Dwa lata później został tytularnym biskupem aureliopotańskim i przydzielono go do pomocy arcybiskupowi ołomunieckiego. Niedługo potem, bo w 1842 r. konsekrowano go na biskupa Brna. Zmarł wczesną wiosną 1870 r.
Z ostatniego pokolenia czeskich Schaffgotsche'ów Mikołaj zginął na początku II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Feliks zginął niecałe trzy lata później latem 1942 r. Siostra Feliksa, Joanna zmarła w 1960 r. Ich młodszy brat Fryderyk, zmarł w 1993 r. jako ostatni przedstawiciel czeskich Schaffgotsche'ów.
Wnuk Kacpra, Adam w 1592 r. kupił od ostatniego z Kurzbachów żmigrodzkie państwo stanowe. Jego kuzynowie: Baltazar, Krzysztof, Wacław i Kacper, zaczęli się tytułować baronami ze Żmigrodu. Kolejnym panem stanowym Żmigrodu był syn Krzysztofa, Hans Ulryk.
Hans Ulryk w młodości studiował w Tybindze, Altdorf i Lipsku. Po zwyczajowej w owym czasie podróży kawalerskiej po zachodniej Europie powrócił na Śląsk, gdzie w 1614 r. przejął ojcowskie dobra i majątki ze żmigrodzkim państwem stanowym na czele. Rok później jako przedstawiciel śląskich stanów posłował do Pragi na dwór królewski. Jego żoną została Barbara Agnieszka, córka Joachima Fryderyka, piastowskiego księcia Legnicy i Brzegu. Jako książęcy zięć stał się kimś zdecydowanie ważniejszym.
W 1619 r. uczestniczył w koronacji palatyna reńskiego Fryderyka V na króla Czech. Wkrótce jednak przeszedł na stronę cesarza Ferdynanda III Habsburga i służył pod dowództwem Wallensteina. W 1627 r. uzyskał od cesarza zaszczytny tytuł Semperfrei (można to tłumaczyć jako "zawsze wolny"). Niestety związki i koneksje nie uchroniły go od kłopotów. Jako stronnik i podwładny Wallensteina naraził się cesarzowi. Po upadku swego dowódcy został aresztowany w 1634 r. i rok później stracony z rozkazu cesarskiego w Ratyzbonie. Majątki skonfiskowano, a żmigrodzkie państwo stanowe dostało się ręce rodziny Hatzfeldt.
Dobra rodziny - poza żmigrodzkim państwem stanowym - odzyskał syn Hansa Ulryka, Krzysztof Leopold. Po śmierci ojca został przekazany na wychowanie jezuitom do Ołomuńca. W 1641 r. odzyskał ojcowskie dobra Gryfów. Po studiach w Ingolstadt wstąpił do armii cesarza. W 1649 r. cesarz Ferdynand III mianował go radcą śląskiego Urzędu Zwierzchniego. Rok później Krzysztof Leopold odzyskał zamek Chojnik. W 1651 r. został mianowany dziedzicznym ochmistrzem i sędzią dworskim w księstwie świdnicko-jaworskim. W 1662 r. uzyskał tytuł węgierskiego barona.
W 1665 r. Krzysztof Leopold został mianowany przewodniczącym śląskiej kamery i starostą w księstwie świdnicko-jaworskim. Siedem lat później cesarz mianował go Dyrektorem Urzędu Zwierzchniego. Musiał być poważanym człowiekiem, skoro chrzestną jego córki miała zostać polska królowa Marysieńka, żona Jana III Sobieskiego. Polski dwór był mu znany, gdyż wielokrotnie posłował do Polski. Protest cesarza sprawił, że królową wpisano tylko jako jednego ze świadków ceremonii.
Krzysztof Leopold był tytułowany hrabią już od 1654 r. Zmarł latem 1703 r. Jego syn Jan Antoni Gotard w 1708 uzyskał faktycznie tytuł hrabiego Cesarstwa wraz z przyznaniem praw śląskich książąt. Jednocześnie jako bliski powinowaty wygasłej dynastii śląskich Piastów otrzymał przywilej połączenia herbu Schaffgotschów i książąt brzesko-legnickich.
Schaffgotschowie jeszcze raz narazili się swym suwerenom. Hrabia Filip Gotard studiował i wiedzę zdobywał w Rzymie u jezuitów. W Wiedniu w 1738 r. uzyskał święcenia kapłańskie oraz godność kanonika w Ołomuńcu, Wrocławiu oraz Halberstadt.
Po wkroczeniu pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego na Śląsk szybko przeszedł na jego stronę. Za poparciem Hohenzollerna Filip Gotard został w 1744 r. koadiutorem, a w 1747 r. księciem-biskupem wrocławskim. W czasie wojny siedmioletniej (zwanej też III wojną śląską) przeszedł na stronę Habsburgów. Gdy król pruski zajął Wrocław, książę-biskup musiał wyjechać do austriackiej części swej diecezji. Filip Gotard już nie wrócił do Wrocławia. W 1766 r. zamieszkał w zamku Johannisberg koło Jawornika położonym na terenach podległych Habsburgom. W części diecezji pozostałej w granicach państwa pruskiego zastępował go biskup-sufragan Jan Maurycy baron Strachwitz. Książę-biskup zmarł na początku 1795 r.
Na Śląsk pozostały pod władzą Habsburgów przeniósł się także młodszy brat biskupa, Antoni Gotard. Głównym majątkiem były Wilczyce niedaleko Jawornika. Niedaleko na zachód od tego majątku biegła granica ze Śląskiem podlegającym władzy Prus. Po śmierci w 1944 r., ponad 81-letniego hrabiego Emmo, jedyną przedstawicielką tej linii rodu została jego bratanica Maria Małgorzata (od 1914 r. żona barona von Friedenthal-Falkenhausena, zmarła w 1968 r.) oraz kuzynka Anna Elżbieta (ur. 1922 r., od 1959 r. żona Karola-Heinza Sedlaczka).
Na przełomie XVIII i XIX w. głośne na Śląsku i w Europie stały się lecznicze właściwości śląskich wód mineralnych. Jedne z najbardziej znanych znajdowały się na terenie posiadłości Schaffgotschów w Cieplicach. Wśród arystokratów i wielkich tego świata stało się modnym bywać na leczeniu "u wód". Schaffgotschowie wybudowali okazały pałac, a tamtejsza biblioteka uchodziła za jedną z najbogatszych na Śląsku.
Hrabia Leopold Gotard w 1825 r. uzyskał dla swych dóbr status wolnego państwa stanowego. Nie miało to już większego znaczenia praktycznego, a jedynie prestiżowe. Stanem Schaffgotschowie zrównani zostali ze śląskimi książętami.
Najmłodszy z synów Leopolda Gotarda, Józef Gotard przeniósł się do Austrii. Jego syn Lewin Gotard pełnił wysokie godności w księstwie Salzburga.
Ostatnim cieplickim wolnym panem stanowym był od 1891 r. - wówczas zaledwie ośmioletni - hrabia Fryderyk. Zmarł już po zakończeniu wojny, późną wiosną 1947 r. Od 2019 r. spadkobiercą tytułu jest Filip, prawnuk Fryderyka.
W XIX w. tak jak wielu innych magnatów śląskich Schaffgotschowie związali się z przemysłem. Z ich dziejami łączy się historia "śląskiego Kopciuszka", czyli Joanny Gryczik. W 1858 r. wyszła za mąż za hrabiego Hansa Ulryka von Schaffgotsch. Ten potomek piastowskiej księżniczki Barbary Agnieszki, poza nazwiskiem nie miał wiele do zaoferowania. Cały majątek odziedziczył jego stryj Karol Gotard, 3. wolny pan stanowy Cieplic. Joanna i Hans Ulryk przeżyli razem bardzo szczęśliwie ponad 50 lat.
I wojna światowa nie przyniosła wielkich kłopotów ich fortunie, która stale rosła. Dobra pozostałe po polskiej stronie przekształcono w spółkę akcyjną "Godula". Ostatnim dziedzicem górnośląskiej fortuny oraz panem na zamku w Kopicach był od 1943 r. Hans Ulryk, prawnuk Joanny - śląskiego Kopciuszka. Jego najstarszy syn i wnuk noszą także imię Hans Ulryk.
Dziś jedynymi przedstawicielami rodu Schaffgotschów są potomkowie Leopolda Gotarda, 1. cieplickiego wolnego pana stanowego, podzieleni na trzy linie: cieplicką, górnośląską i austriacką. Wszystkie inne linie już wygasły.
- zobacz o rodzie schaffgotschów.
- zobacz w dziale 
zdjęcia ze spotkania z hrabią Schaffgotschem i promocji książki.
- zobacz w dziale zdjęcia miejsc związanych z dziejami Schaffgotschów: zamki Chojnik, Gryf i Stara Kamienica, pałace w Cieplicach i Kopicach oraz kościoły w Goduli i Szombierkach itd.
- genealogia rodu od XVIII w. na stronie: P. Theroffa, An Online Gotha
- genealogia rodu na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu
Początek strony 
Śląska rodzina szlachecka, pieczętująca sie herbem „Ostrzew”. Najstarszymi znanymi przedstawicielami są bracia Jan i Mikołaj noszący przydomek „Zerrin”, wymienieni w dokumencie wystawionym w 1388 r. w Kożuchowie. Od XV w. ród był podzielony na dwie główne rodziny, potomków Zygmunta i Melchiora. Obydwie rodziny ulegały dalszym podziałom. W 1721 r. Karol Ferdynand z Domanic (potomek Zygmunta) i austriacki feldmarszałek Jan Krzysztof z Jedlinki (potomek Melchiora) otrzymali tytuł czeskich baronów. Podczas gdy linia potomków feldmarszałka wygasła już na jego synu Janie Auguście, to potomkowie Karola Ferdynanda istnieją do dziś.
Rodzina wywodząca się ze strony Zygmunta podzieliła się na dwie główne linie, z Dobromierza i Szymanowa. Pierwsza w osobie Fryderyka (zm. 1857) otrzymała dziedziczony na zasadzie primogenitury tytuł pruskich hrabiów. Wygasł on w 1877 r. Pozostali potomkowie tej linii, a także przedstawiciele młodszej linii z Szymanowa tytułują się do dziś baronami.
Rodzina potomków Melchiora również podzieliła się na kilka linii. Natomiast kuzynowie feldmarszałka Jana Krzysztofa, synowie Jerzego Zygmunta z Rzeczycy, otrzymali w 1734 r. dla siebie i wszystkich potomków tytuły czeskich baronów. Dwaj synowie barona Krzysztofa Ernesta stali się przodkami dwóch linii istniejących do dziś. Starszy syn Henryk Leopold z Dobrej w 1775 r. otrzymał dziedziczny tytuł pruskiego hrabiego. Tytuł ten jest dziedziczony do dziś przez wszystkich jego potomków. Potomkowie jego młodszego brata, barona Karola Ferdynanda Zygmunta z Roztocznika, Mosznej i Przemkowa nadal tytułują się baronami.
Początek strony
Rodzina pochodzenia polskiego. Najstarsze wzmianki dotyczące ich obecności na Górnym Śląsku pochodzą z XIV i XVI w. Cesarz Ferdynand II Habsburg nadał 27 listopada 1635 r. (i ponownie odnowił 27 sierpnia 1637 r.) wszystkim członkom rodu tytuł czeskich baronów. Dodatkowo 30 października 1637 r. uznał ich za należących do stanu czeskich panów.
W 1691 r. pochodzący z tej rodziny baron Wilhelm Gottlieb był zwierzchnikiem wójtostwa mysłowickiego jak również właścicielem części Mysłowic oraz panem na Katowicach i Bogucicach. Jego pozycja wśród rodów ziemi bytomskiej musiała być znacząca, skoro został zięciem bytomskiego pana stanowego hrabiego Gabriela Henckel von Donnersmarcka. Wilhelm Gottlieb był już drugim mężem hrabianki Eleonory. Pierwszym był baron Wilhelm-Chrystian Rogendorf und Mollenburg zmarły w 1685 r. Wilhelm Gottlieb zmarł w 1706 r. a Eleonora cztery lata później. Jeszcze za życia Wilhelma Gottlieba panem Katowic został krewniak baron Karol Bernard, który w 1698 r. sprzedał ten majątek za ponad 21 tys. talarów śląskich ordynatowi mysłowickiemu Janowi Krzysztofowi Mieroszewskiemu.
Potomkowie barona Rudolfa I (zm. 1699 r.) podzielili się na dwie linie. Starsza, baronów von Sobeck und Kornitz wywodząca się od Rudolfa II osiadła głównie w Czechach. Wygasła wraz ze śmiercią barona Wiktoryna w 1888 r. Jako ostatni przedstawiciel rodu, adoptował w 1880 r. swego siostrzeńca barona Karola von Skal, który odtąd używał nazwiska baron von Sobeck-Skal und Kornitz.
Brat Rudolfa II, Karol Henryk I, od 1716 r. baron von Rauthen hrabia von Sobeck und Kornitz był założycielem drugiej linii - hrabiowskiej. Główną jej siedzibą był zamek w Koszęcinie. Linia ta wygasła w 1841 r. wraz ze śmiercią hrabiego Jana Karola II.
Początek strony
Szlachta górnośląska. Pochodzą z miejscowości Gostomia koło Prudnika. Ich drugie nazwisko - Simsdorf - to niemiecka wersja ich gniazda rodowego. Ostatnie pokolenia rodu związane były z ziemią bytomską. Tutaj ich rezydencją był radzionkowski zamek.
Najstarszym znanym przedstawicielem rodu był niejaki Nico Stolcz, wymieniony w dokumencie z połowy XIV w. Jego potomkowie aż do połowy XVI w. nie ruszali się poza okolice Prudnika. Dopiero w 1569 r. Sebastian Stoltz von Simsdorf, ożeniony z Katarzyną Schoff, kupił dobra Pawłów koło Raciborza. Kolejni jego krewniacy kupowali i sprzedawali dalsze majątki i posiadłości.
Na ziemi bytomskiej pierwszym znanym przedstawicielem był Jan Jerzy, który już w dokumentach z 1716 r. wymieniony był jako bytomski starosta ziemski. Należały do niego także położone koło Pszczyny: Kopciowice, Zabrzeg, Ściernie oraz Poręba.
Jan Jerzy 20 lutego 1719 r. został wywyższony przez króla czeskiego i cesarza Karola VI Habsburga do stanu czeskich baronów.
W herbarzu Blaźka podane jest, iż Jan Jerzy miał jednego syna i jedną córkę. Ksiądz dr Józef Knosała, znawca dziejów Radzionkowa, twierdzi, że synów miał dwóch Jana Adama i Adama. Jak było naprawdę trudno orzec.
Dzieci barona Jana Jerzego to ostatnie pokolenie panów na radzionkowskim zamku. Anna Katarzyna została w 1701 r. żoną hrabiego Jana Ernesta Henckel von Donnersmarck z Bogumina. Jan Adam choć był starszym bratem ożenił się dopiero w styczniu 1719 r. Jego wybranką została hrabianka Eleonora Szarlotta ze świerklanieckich Hencklów. Jej ojciec hrabia Karol Maksymilian i hrabia Eliasz Andrzej, ojciec Jana Ernesta z Bogumina, byli braćmi stryjecznymi.
Jan Adam najpierw jako major, a potem jako pułkownik walczył w armii cesarskiej w dalekiej Hiszpanii. Zmarł w Trenczynie na Słowacji na początku grudnia 1703 r. Jego żona hrabianka Eleonora Szarlotta, odeszła kilkanaście lat później, pod koniec zimy w 1746 r. w Cieszynie. Anna Katarzyna Stoltz von Simsdorf, żona Jana Ernesta z Bogumina, prawdopodobnie jako ostatnia z rodu zmarła tydzień przed wigilią Bożego Narodzenia w 1754 r. w Boguminie.
Początek strony
Rodzina Strachwitz von Groß-Zauche und Camminetz należy do najstarszych śląskich rodów. Ich nazwisko pochodzi od Strachowic na Dolnym Śląsku (dziś dzielnica Wrocławia).
Najstarszego z rodu Wojsława ze Strachowic wspomniano w dokumencie z 1285 r. Dosyć długo musieli czekać na pierwsze zaszczyty.
W 1630 r. cesarz Ferdynand II Habsburg nadał w Ratyzbonie braciom Krzysztofowi i Maksymilianowi tytuł baronów cesarstwa (niem. Reichsfreiherr) von Strachwitz und Groß-Zauche (Groß Zauche = pol. Sucha Wielka). Krzysztof był radcą cesarskim oraz prałatem i kanonikiem we Wrocławiu.
Maksymilian natomiast radcą biskupa wrocławskiego. Obaj zmarli bez męskich potomków. W kolejnych stuleciach jednak stopniowo inni członkowie rodu zaczęli używać także tytułu baronów. W XVIII wieku najbardziej znanym był Jan Maurycy i jego krewniak Karol Józef.
Jan Maurycy urodził się zimą 1721 r. Gdy miał 27 lat jako kanonik zasiadł w kapitule wrocławskiej. W 1761 r. uzyskał tytularne biskupstwo Tyberiady oraz został biskupem-sufraganem przy biskupie wrocławskim Filipie Gothardzie Schaffgotschu. Dwa lata później został mianowany generalnym wikariuszem. Po wygnaniu biskupa Filipa Gotharda do Austrii w 1766 r. został wikariuszem apostolskim diecezji wrocławskiej (dla części pozostałej w granicach pruskich). Zmarł w styczniu 1781 r. we Wrocławiu.
Postacią niemniej sławną w XVIII wieku był młodszy krewniak biskupa, Karol Józef. Urodził się w marcu 1724 r. W czasie wojen śląskich stanął po stronie króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego. Wiosną 1750 r. kupił pałac w Kamieńcu wraz z okolicznymi ziemiami (dziś gmina Zbrosławice). Niedługo potem dokupił także Księży Las i Ziemięcice. Swą główną rezydencją uczynił pałac w Kamieńcu wybudowany na początku XVIII wieku przez Löwenckrona.
Karol Józef latem 1798 r. w uznaniu zasług otrzymał od króla Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna tytuł pruskiego hrabiego na Kamieńcu, po niemiecku Graf Strachwitz von Groß-Zauche und Camminetz. Rok później uzyskał uznanie tego tytułu także przez Habsburgów. Inni Strachwitzowie nie mieli takiego szczęścia, a niektórzy nawet kłopoty z uznaniem w Prusach swych tytułów baronów.
Po śmierci Karola Józefa synowie podzielili się majątkiem. Starszy Ernest Joachim został właścicielem państwa stanowego Wodzisław. Posiadał także Kamień Śląski wraz z tamtejszym zamkiem i okolicznymi dobrami. Kamień Śląski związany był - i jest - z rodziną Odrowążów i Świętym Jackiem oraz błogosławionymi Czesławem i Bronisławą. Kamieniec dostał się młodszemu synowi Karolowi Józefa, Karolowi Marii.
Na początku XX wieku rodzina postanowiła utworzyć związek rodowy z siedzibą we Wrocławiu. Ich posiadłości na Śląsku były wówczas niemałe - ponad 26 tys. ha. Na Dolnym Śląsku najbogatszymi byli trzej bracia - hrabiowie Fryderyk, Ludwik i Antoni. Koło Ząbkowic posiadali ponad 5600 ha. Niedaleko Żagania i Lubania swe włości miał hrabia Artur i jego brat Alfred. Koło Trzebnicy mieszkał baron Maurycy, a niedaleko Kłodzka hrabia Jerzy. Większość fortuny rodu - liczona wielkością ich posiadłości - leżała jednak na Górnym Śląsku. Hrabia Hiacynt i jego dwaj bracia Hans i Alfred koło Strzelec Wielkich posiadali ponad 13 tys. ha. Niedaleko Niemodlina mieszkał hrabia Ernest, koło Nysy hrabina Maria, wdowa po Henryku Strachwitzu, a w powiecie lublinieckim swe włości miał hrabia Kurt. Do hrabiego Karola pana na Kamieńcu należało prawie 3 tys. ha. Do majątku tego poza Kamieńcem należały: Boniowice, Karchowice, Łubki, Przezchlebie, Świętoszowice, Księży Las oraz Ziemięcice. Łącznie była to jedna z największych fortun na Śląsku.
Były w dziejach Strachwitzów także chwile tragiczne. Piąty z rodu Strachwitzów pan na zamku w Kamieńcu, hrabia Karol zmarł w czasie I wojny światowej w lazarecie w Gissen wskutek ran odniesionych podczas ofensywy w Karpatach latem 1916 r. Jego bratanek hrabia Artur stracił syna, Karola-Ernesta na początku grudnia 1942 r. na froncie w Rosji, który zginął trzy miesiące po swych 20-tych urodzinach.
Tak jak wszyscy inni magnaci, Strachwitzowie utracili swe majątki po upadku III Rzeszy w 1945 r. Usiłowali powrócić do swych rodzinnych stron. Na granicy ich jednak zatrzymano i zawrócono. Postanowili się przenieść do Westfalii.
- zobacz w dziale zdjęcia miejsc związanych z rodem Strachwitzów: pałac w Izbicku i zamek w Kamieniu Śląskim.
- zobacz stronę internetową rodziny Strachwitz
Początek strony 
Ród francuski. Pierwszy hrabia Périgord Wulgrin (zm. 886 r.) żył w czasach rywalizacji Karolingów z Kapetyngami o koronę Francji. Protoplastą Talleyrandów jest Boson hrabia La Marche (zm. ok. 988 r.), który ożenił się z Emmą (zm. po 988 r.) dziedziczką hrabstwa Périgord.
Najsłynniejszym przedstawicielem rodu był Karol Maurycy de Talleyrand-Périgord (zm. 1838 r.) zwany „Księciem Dyplomatów”. Ten wpływowy polityk pozostawał w kręgach władz przez kilkadziesiąt lat od czasu Ludwika XVI, przez okres rewolucji, dyrektoriatu, konsulatu, cesarstwa Napoleona, restauracji Burbonów i w okresie rządów dynastii orleańskiej.
Z poparciem Karola Maurycego, jego bratanek Edmund ożenił się z księżniczką Dorotą Biron von Curland (zm. 1862 r.), dziedziczką księstwa żagańskiego. Ich potomkowie władali w Żaganiu do II wojny światowej. Ród wygasł w linii męskiej ze śmiercią księcia Eliasza w 1968 r. Dziedziczką nazwiska i tytułów została jego kuzynka Helena (zm. 2003 r.), żona hrabiego Jakuba de Pourtales (zm. 1996 r.). Ich syn Eliasz (ur. 1938 r.) nosi nazwisko de Pourtales de Talleyrand-Périgord.
Początek strony
Według rodzinnej tradycji ród von Tiele wywodzi się z Westfalii. Już w XIII w. pojawili się wśród rycerzy zakonu krzyżackiego w Prusach. Najstarszym znanym przedstawicielem rodu jest Jan Chrystian, którego syn Chrystian Gottlob był radcą dworu księcia Kurlandii, a następnie dworu cesarza rosyjskiego w Petersburgu. Zmarł w czasie wojen napoleońskich w 1811 r.
Wnuk Chrystiana Gottloba, Hubert poprzez małżeństwo z Waleską von Winckler stał się założycielem nowego rodu von Tiele-Winckler (patrz niż.). Jego młodszy brat Waldemar kontynuował linię von Tiele. Synowie Waldemara: Günther i Helmut w 1905 r. otrzymali dziedziczne tytuły pruskich baronów.
Jedyny syn Helmuta, Sylwester zginął w styczniu 1944 r. w walkach na froncie II wojny światowej. Helmut zmarł w 1965 r. jako ostatni baron von Tiele. Jego córka Różamaria, zmarła w przededniu Wigilii Bożego Narodzenia 1986 r. jako ostatnia przedstawicielka rodziny. Była żoną swego dalekiego kuzyna Albrechta von Alvenslebena (zm. 1990 r.).
Początek strony
Założycielem rodu jest Hubert von Tiele (patrz wyż.), który poprzez małżeństwo z Waleską von Winckler (patrz o rodzinie von Winckler) przejął jej majątek. Wielki Książę Meklemburgii zgodził się w grudniu 1854 r. na połączenie nazwisk i herbów obu małżonków. Waleska zmarła w 1880 r. Hubert ożenił się powtórnie z hrabianką Różą von den Schulenburg. Z obydwu związków miał dziesięcioro dzieci.
Ród von Tiele-Wincklerów znacząco przyczynił się do przekształcenia niewielkiej osady wiejskiej, jaką były na pocz. XIX w. Katowice w prężnie się rozwijający ośrodek miejski. Jeszcze Franciszek Winckler ustanowił w Katowicach zarząd swych majątków, na czele którego postawił Fryderyka Wilhelma Grundmana. Ten ostatni wraz ze swym zięciem Fryderykiem Holze znacząco przyczynili się do rozbudowy Katowic. Pierwszym starostą katowickim w latach 1872 – 1877 był baron Hans von Berlepsch. W 1876 r. pojął on za żonę najstarszą córkę Huberta i Waleski, Franciszkę. Podstawą fortuny rodu był przemysł. W 1889 r. Hubert założył Katowicką Spółkę Akcyjną dla Górnictwa i Hutnictwa. Spółka ta przejęła na własność wszystkie rodzinne zakłady przemysłowe.
Po śmierci Huberta jego majątek został podzielony pomiędzy pięciu synów. Franciszek Hubert otrzymał dobra górnośląskie z Katowicami, Miechowicami i Moszną. Młodsi synowie otrzymali działy majątków meklemburskich. Walter otrzymał dobra Blücher. Günther – dobra Vollratsruhe. Hans-Werner – dobra Rothenmoor. Najmłodszy Raban osiadł wraz z matką w pałacu Schorssow, który stał się oprawą wdowią Róży.
Najstarszy Franciszek Hubert w 1895 r. otrzymał dziedziczny tytuł pruskiego hrabiego. W 1905 r. wszyscy potomkowie oraz wdowa po Hubercie von Tiele-Winckler, Róża otrzymali dziedziczne tytuły pruskich baronów. Franciszek Hubert zmarł już po I wojnie światowej w 1922 r. Doczekał się momentu, gdy Katowice stały się stolicą polskiego województwa śląskiego. Jego syn Klaus Hubert zmarł bezpotomnie w 1938 r. Przed śmiercią adoptował swego kuzyna barona Hansa Wernera von Tiele-Winckler z Rothenmoor, który przejął górnośląską fortunę oraz tytuł hrabiego.
Młodsi bracia Franciszka Huberta: baron Walter i baron Günther zmarli nie pozostawiając męskich potomków. Ich dobra przejęli młodsi bracia. Hans Werner przejął Vollratsruhe, a Blücher otrzymał Raban. Hans Werner z Rothenmoor miał trzech synów spośród których Hans Werner młodszy w 1938 r. odziedziczył także górnośląską część fortuny. Całość dóbr w Meklemburgii i na Górnym Śląsku została utracona w 1945 r.
Najmłodszy z synów Huberta, zamieszkał w przejętych po bracie dobrach Blücher, których nazwę przemianował na Lebbin, wracając do źródłowej, obodrzyckiej nazwy osady. W okresie międzywojennym sprzedał majątek i wyruszył do Afryki. Zmarł w drodze powrotnej w 1936 r. podczas rejsu statkiem przez Kanał Sueski. Jego afrykańskie poczynania kontynuował syn Raab-Hubertus. Działania te przerwał wybuch II wojny światowej. Raab Hubertus został internowany przez Anglików, którym czterokrotnie uciekał.
Po II wojnie światowej rodzina osiadła w zachodnich Niemczech.
- zobacz polskiej oraz niemieckiej o rodzie von Tiele-Winckler.
- zobacz w dziale zdjęcia ze spotkania z baronem von Tiele-Winckler i promocji książki.
- zobacz w dziale zdjęcia pałacu w Mosznej.
Ród wywodzący się ze Spisza (region niegdyś w Królestwie Węgier, dziś na pograniczu Polski i Słowacji). Pochodzili z miejscowości Betlanovce (niem. Bethlensfalva, Bethlemsdorf). Turzonowie mają identyczny w rysunku (choć inny barwami) herb z rodem Henckel von Donnersmarck (patrz wyż.). Może to świadczyć o ich wspólnym pochodzeniu. Potwierdzała to także mówiona tradycja obydwu rodów.
Do większego znaczenia doszli w XV w. kiedy to osiedli w Lewoczy gdzie szybko zdobyli mocną pozycję. Zajmując się handlem i bankierstwem doszli do sporej fortuny. Kilkakrotnie zasiadali we władzach miastach. W 1503 r. Zygmunt I Turzo został biskupem Nitry. Później zasiadał na tronie biskupa Siedmiogrodu i Waradynu.
Na przełomie XV i XVI w. zainteresowali się także Polska. Jan Turzo (zm. 1508 r.). i jego syn Jerzy (zm. 1521 r.) przyjęli prawo miejskie Krakowa. Jerzy w 1511 r. został burmistrzem Krakowa. Turzonowie razem z Fuggerami prowadzili szerokie interesy handlowe miedzią i kruszcami. Przyniosło to im spore zyski.
Z Małopolski przenieśli swe zainteresowania także na Śląsk. W 1506 r. starszy brat Jerzego, Jan (zm. 1520 r.) został biskupem Wrocławia i księciem Nysy. Przez współczesnych zwany był „biskupem-Polakiem”. W Jaworniku ukończył budowę biskupiego zamku na Janowej Górze. Młodszy brat Stanisław (zm. 1540 r.) od 1496 r. był biskupem Ołomuńca. Ich najmłodsi bracia, Aleksy (zm. 1543) i Jan (zm. 1558) byli w latach 1517-1548 panami stanowymi Pszczyny. Od 1525 r. byli dziedzicznymi żupanami komitatu spiskiego.
Burmistrz Jerzy był protoplastą spisko-augsburskiej linii rodu. Głównymi ich siedzibami były Zamek Spiski i zamek Bojnice. W 1550 r. otrzymali tytuł baronów cesarstwa. Stanisław III Turzo (zm. 1625 r.) został w 1622 r. palatynem Węgier, czyli najwyższym namiestnikiem króla na Węgrzech. Urząd ten był przez króla powierzany najbardziej zaufanym ludziom.
Teofil Turzo – stryj burmistrza Jerzego – był założycielem linii orawskiej. Głównymi siedzibami jego potomków był Zamek Orawski i Bytczca. Franciszek I (zm. 1574 r.) w 1543 r. został biskupem Nitry. Po kilkunastu latach zrezygnował, przeszedł na protestantyzm i ożenił się. W 1556 r. został dziedzicznym żupanem komitatu orawskiego. Jego syn Jerzy V (zm. 1616 r.) w 1606 r. otrzymał tytuł hrabiego. Trzy lata później został najwyższym urzędnikiem w królestwie – palatynem.
Jego syn Emeryk zmarł w 1621 r. jako ostatni z linii. Jego siostry z odziedziczonych dóbr utworzyły komposesorat, czyli wspólnotę majątkową, dziedziczną przez wszystkich ich potomków. Ostatnim z rodu był pochodzący z linii spiskiej Michał Turzo, który zmarł w 1636 r.
- zobacz w dziale zdjęcia zamku biskupów wrocławskich na Janowej Górze w Jaworniku.
- zobacz o rodzie Henckel von Donnersmarck i Turzonach von Bethlenfalva.
- genealogia rodu na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu
Początek strony
Jeden z najstarszych i najbardziej poważanych śląskich rodów rycerskich. Wywodzą się z Dolnego Śląska, gdzie istnieje do dziś miejscowość, od której pochodzi ich nazwisko - Warkocz - na północ od Strzelina, przy trakcie do Wrocławia.
Najdawniejszym znanym z imienia przedstawicielem rodu był Michał Warkocz, wymieniony jako świadek w dokumencie z ok. 1280 r.
W XVI w. najbardziej znanymi byli Mikołaj, Jerzy i Tomasz. Pierwszy w 1503 r. od księcia ziębickiego Karola I otrzymał prawa rycerskie. Drugi w 1540 r. w stopniu pułkownika służył w armii Ferdynanda I Habsburga w wojnie z Turkami. Tomasz został adoptowany przez węgierskiego hrabiego Pereny, cesarskiego pułkownika i gubernatora Erlau. Odtąd wielu Warkoczów otrzymywało wysokie godności w wojsku i na dworze.
Na Śląsku tymczasem rodzina podzieliła się na kilka linii osiadłych w różnych regionach, m.in. koło Głogowa, Ząbkowic, Opola, Milicza, Wrocławia, w rodzinnym Warkoczu koło Strzelina. Z linii osiadłej koło Brzegu pochodził kapitan Karol Ferdynand, który 12 stycznia 1735 r. został wywyższony do stanu czeskich baronów. Sześć lat później - gdy król pruski Fryderyk II Wielki zajął Śląsk - otrzymał godność pruskiego podskarbiego. Niedaleko Lublińca posiadał dobra Ciasna, które wkrótce jednak sprzedał.
Krewniak barona Karola Ferdynanda, Adam kupił w owym czasie od Jana Kotulińskiego dobra Rybna koło Tarnowskich Gór. Kolejnymi właścicielami byli jego krewniacy: Karol Zygfryd i Karol Antoni. Ten ostatni w 1783 r. sprzedał hrabiemu Redenowi część swego majątku pod budowę huty "Fryderyk" (dziś tereny Strzybnicy).
W 1791 r. dobra w Rybnej przeszły po śmierci Karola Antoniego na jego żonę Antoninę Bujakowską, a później poprzez jej krewniaków na rodzinę von Koschützki.
Warkoczowie z Rybnej jako miejsce swego wiecznego spoczynku wybrali kryptę kościoła parafialnego w Starych Tarnowicach p.w. św. Marcina (Rybna należała do tej parafii). To najstarsza zachowana do dziś świątynia w regionie Tarnowskich Gór.
Początek strony
Panowie z Wierzbna koło Świdnicy - de Wrbna - znani byli już w XIII w. Przedstawicielem tego rodu był (najprawdopodobniej) Henryk z Wierzbna (zm. 1319 r.), bp Wrocławia.
Pierwszą panią Radzionkowa z tego rodu była Dorota ok. 1490 r. Po niej odziedziczyli osadę syn Mikołaj, a następnie wnukowie Jan, Bartłomiej i Szczepan. Rządzący w imieniu trzech braci, stryj Henryk sprzedał osadę w 1539/1540 r. Adrianowi Hörnig.
Po śmierci Stefana (zm. 1567 r.) ród podzielił się na linie. Od Alberta wywodzi się linia śląska wygasła wraz ze śmiercią Karola Wacława w 1757 r.
W królestwie Czech osiągnęli wysokie godności, np. Jan (zm. 1593 r.) był starostą ziemskim w Opawie, a Stefan (zm. 1660 r.) cesarskim generałem i wyższym podskarbim morawskim. Ferdynand Oktawian (zm. 1695 r.) był starostą ziemskim księstwa opolsko-raciborskiego. Żyjący na przełomie XVII i XVIII w. Wacław Albert był cesarsko-królewskim tajnym radcą i podskarbim, jak również starostą ziemskim księstwa legnickiego. Wielką karierę zrobił Jan Franciszek. Był najwyższym sędzią sądu lenników, tajnym radcą, namiestnikiem, a w końcu najwyższym kanclerzem Czech. Jego imiennik był wówczas królewskim radcą kamery na Śląsku.
Starosta ziemski w księstwie opawskim Jan Stefan wraz z synem Wacławem de Wrbna uzyskali 16 kwietnia 1642 r. od cesarza Ferdynanda III Habsburga nadanie godności hrabiego cesarstwa.
Ostatnim przedstawicielem rodu był hrabia Alfons. Urodził się na początku 1896 r. w Wiedniu, jako najmłodszy syn hrabiego Rudolfa z Holeszowa i księżniczki bawarskiej Elwiry (córki księcia Adalberta Wittelsbacha - najmłodszego syna króla Bawarii Ludwika I - i infantki Amalii de Bourbon). W czasie wojny, na początku jesieni 1944 r. ożenił się w Monachium z Józefiną Kallnberger, młodszą od siebie zaledwie o kilka miesięcy. Do końca wojny mieszkali na zamku w Holeszowie. Po wojnie wyemigrowali z Czech. Zginęli w pożarze swojego monachijskiego domu w 1976 r. Z ich śmiercią wygasł ród hrabiów Wrbna.
- genealogia rodu na stronie: M. Marka, Genealogy.Eu
Początek strony© Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone.
Kopiowanie tekstów dozwolone tylko do celów
dydaktycznych, z podaniem źródła .